به مناسبت 13 فروردین روز طبیعت (پیوند انسان و طبیعت در نهج البلاغه)

سه شنبه ۱۵ فروردین ۱۳۹۶ ساعت ۱۱:۳۰:۰
به مناسبت 13 فروردین روز طبیعت (پیوند انسان و طبیعت در نهج البلاغه)

یکی از شگفت انگیزترین زاویه دیدهای بهره گیری از طبیعت و روح معنوی جامعه، در سخنان ارزشمند امام علی(علیه السلام) نمود یافته است.


به گزارش خبر نگار جماران ما به نقل از سایت تبیا ن ،

چشم انداز نخست

وصف آفرینش

خداوند پدیده را از موادی ازلی و ابدی نیافرید، بلکه آنها را از نیستی به هستی آورد و برای هر پدیده ای حد و مرزی تعیین فرمود و آنها را به نیکوترین صورت زیبا صورتگری کرد. آنچه را آفرید با اندازه گیری دقیق استوار کرد و با لطف و مهربانی نظمشان داد، هر پدیده را برای همان جهت که آفریده شد، به حرکت درآورد... همه موجودات از راه خدا سرچشمه می گیرند، خدایی که پدید آورنده موجودات گوناگون است، بدون احتیاج به اندیشه و فکری که به آن روی آورد و بدون تجربه از حوادث گذشته و بدون شریک موجودات را آفرید، پس آفرینش کامل گشت و به عبادت و اطاعت او پرداختند.

آفرینش آسمان و زمین

و خدا فضای باز و پستی و بلندی و فاصله های وسیع آسمانها را بدون اینکه بر چیزی تکیه کند، نظام بخشید و شکافهای آن را به هم آورد... در حالی که آسمان به صور دود و بخار بود... آفتاب را نشانه روشنی بخش روز و ماه را با نوری کم رنگ برای تاریکی شبها قرار داد و آن دو را در مسیر حرکت خویش به حرکت درآورد... پس هنگامی که هیجان آب در اطراف زمین فرو نشست و کوه های سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل کرد، چشمه های آب از فراز کوه ها بیرون آورد و آبها را در بیابانها و زمینهای هموار روان کرد و حرکت زمین را با صخره های عظیم و قله کوه های بلند نظم داد... و بین زمین و جو فاصله انداخت و وزش بادها را برای ساکنان آن آماده ساخت. تمام نیازمندیها و وسایل زندگی را برای اهل زمین استخراج و مهیا فرمود، آنگاه هیچ بلندی از بلندیهای زمین را که آب چشمه ها و نهرها به آن راه ندارد وانگذاشت، بلکه ابرهایی را آفرید تا قسمتهای مرده آن احیا شود و در آن گیاهان رنگارنگ برویند...

زیبایی های زمین

پس زمین به وسیله باغهای زیبا، همگان را به سرور و شادی دعوت کرد و با لباس نازکی که از گلبرگها بر خود پوشید، هر بیننده ای را به شگفتی واداشت و با زینت و زیوری که از گلوبند گلهای گوناگون، فخر کنان خود را آراست هر بیننده ای را به وجد آورد که فرآورده های نباتی را توشه و غذای انسان و حیوانات قرار داد...

هر ظاهری باطنی متناسب با خود دارد، آنچه ظاهرش پاکیزه، باطن آن نیز پاک و پاکیزه است و آنچه ظاهرش پلید، باطن آن نیز پلید است... آگاه باش، هر عملی رویشی دارد و هر روینده ای از آب بی نیاز نیست و آبها نیز گوناگون می باشند، پس هر درختی که آبیاری اش به اندازه و نیکو باشد، شاخ و برگش نیکو و میوه اش شیرین است و آنچه آبیاری اش پاکیزه نباشد، درختش عیب دار و میوه اش تلخ است

شگفتی آفرینش انواع پرندگان

خداوند پدیده های شگفتی از جانوران حرکت کننده و بی جان آفریده است و شواهد و نمونه هایی از لطافت صنعتگری و قدرت عظیم خویش به پا داشته، چندان که تمام اندیشه ها را به اعتراف واداشته و سر به فرمان او نهاده اند و در گوش ما بانگ براهین یکتایی او پیچیده است، آن گونه که پرندگان گوناگون را بیافرید...

شگفتی آفرینش انسان

مگر انسان همان نطفه و خون نیم بند نیست که خدا او را در تاریکیهای رحم و غلافهای تودرتو پدید آورد؟ تا به صورت جنین درآمد...

نشانه های خدا در طبیعت

پس بزرگ است خداوندی که تمام موجودات آسمان و زمین، خواه و ناخواه او را سجده می کنند و در برابر او با خضوع چهره بر خاک می نهند و از روی ترس و بیم، زمام اختیار خود را به او می سپارند. پرندگان رام فرمان اویند و از تعداد پرها و نفسهای پرندگان آگاه است، برخی را پرنده آبی و گروهی را پرنده خشکی آفرید و روزی آنها را مقدر فرمود و اقسام گوناگون آنها را می داند.

این کلاغ است و آن عقاب، این شترمرغ است و آن کبوتر، هر پرنده ای را با نام خاصی فرا خواند و روزی اش را فراهم کرد. خدایی که بارانهای پی درپی را فرستاد و سهم باران هر جایی را معین فرمود، زمینهای خشک را آبیاری کرد و گیاهان را پس از خشکسالی رویاند.

آنچه در چشم انداز نخست گزارش وار از کلام امام علی(علیه السلام) ارائه گردید، دیدگاه سراسر عرفان حضرت(علیه السلام) در مورد طبیعت گسترده بود که چنانچه این شالوده عرفانی در چشم انداز دوم به کار گرفته شد، نتیجه آن پیوند طبع آدمی با طبیعت و جلاناپذیری قواعد و قوانین آن است.

بیرون رفتن زنان بدتر از آن نیست که افراد غیرصالح را در میانشان آوری و اگر بتوانی به گونه ای زندگی کنی که غیر تو را نشناسد، چنین کن

روش هدایت

در آستانه جنگ بصره در سال 36 هجری، گروهی از اعراب، «کلیب جرمی» را جهت آگاهی از حقیقت و دانستن علل مبارزه امام(علیه السلام) با ناکثین به نمایندگی نزد حضرت علی(علیه السلام) فرستادند. امام(علیه السلام) به گونه ای با آن شخص صحبت فرمود که حقیقت را دریافت. آنگاه به او فرمود: بیعت کن.

وی گفت: من نماینده گروهی هستم و قبل از مراجعه به آنان به هیچ کاری اقدام نمی کنم. امام فرمود: اگر آنها تو را می فرستادند که محل ریزش باران را بیابی، سپس به سوی آنان باز می گشتی و از گیاه و سبزه و آب خبر می دادی، اگر مخالفت می کردند و به سرزمینهای خشک و بی آب روی می آوردند، تو چه می کردی؟ گفت: آنها را رها می کردم و به سوی آب و گیاه می رفتم، امام فرمود: پس دستت را برای بیعت کردن بگشای. مرد گفت: سوگند به خدا، به هنگام روشن شدن حق، توانایی مخالفت نداشتم و با امام بیعت کردم.

تأثیر جسم و روح در یکدیگر

و بدان که هر ظاهری باطنی متناسب با خود دارد، آنچه ظاهرش پاکیزه، باطن آن نیز پاک و پاکیزه است و آنچه ظاهرش پلید، باطن آن نیز پلید است... آگاه باش، هر عملی رویشی دارد و هر روینده ای از آب بی نیاز نیست و آبها نیز گوناگون می باشند، پس هر درختی که آبیاری اش به اندازه و نیکو باشد، شاخ و برگش نیکو و میوه اش شیرین است و آنچه آبیاری اش پاکیزه نباشد، درختش عیب دار و میوه اش تلخ است.

مبانی تفاوتهای ظاهری و باطنی

علت تفاوتهای میان مردم، گوناگونی سرشت آنان است، زیرا آدمیان در آغاز، ترکیبی از خاک شور و شیرین، سخت و نرم بودند، پس آنان به میزان نزدیک بودن خاکشان با هم نزدیک و به اندازه دوری آن از هم دور و متفاوتند. یکی زیباروی و کم خرد، دیگری بلند قامت و کم همت، یکی زشت روی و نیکوکار، دیگری کوتاه قامت و خوش فکر، یکی پاک سرشت و بداخلاق، دیگری خوش قلب و آشفته عقل و آن دیگر سخنوری دل آگاه است.

علم الهی

خداوند از اسرار پنهانی مردم و از نجوای آنان که آهسته سخن می گویند و از آنچه که در فکرها به واسطه گمان خطور می کند... آگاه است... و از اندرون لانه های تابستانی مورچگان و خانه های زمستانی حشرات... خدای سبحان از جایگاه پرورش میوه در درون پرده های شکوفه ها و از مخفیگاه غارهای حیوانات وحشی در دل کوهها و اعماق دره ها، از نهانگاه پشه ها بین ساقه ها و پوست درختان، از محل پیوستگی برگها به شاخسارها و از جایگاه نطفه ها در پشت پدران آگاه است. خدا از آنچه پدیده ابر را به وجود می آورد و به هم می پیوندد و از قطره های بارانی که از ابرهای متراکم می بارند و از آنچه گردبادها از روی زمین برمی دارند و بارانها با سیلاب آن را فرو می نشانند و نابود می کنند، از ریشه گیاهان زمین که میان انبوه شن و ماسه پنهان شده است، از لانه پرندگانی که در قله بلند کوه ها جای گرفته و از نغمه مرغان در آشیانه های تاریخ و... آگاهی دارد...

چشم انداز نخست

وصف آفرینش

خداوند پدیده را از موادی ازلی و ابدی نیافرید، بلکه آنها را از نیستی به هستی آورد و برای هر پدیده ای حد و مرزی تعیین فرمود و آنها را به نیکوترین صورت زیبا صورتگری کرد. آنچه را آفرید با اندازه گیری دقیق استوار کرد و با لطف و مهربانی نظمشان داد، هر پدیده را برای همان جهت که آفریده شد، به حرکت درآورد... همه موجودات از راه خدا سرچشمه می گیرند، خدایی که پدید آورنده موجودات گوناگون است، بدون احتیاج به اندیشه و فکری که به آن روی آورد و بدون تجربه از حوادث گذشته و بدون شریک موجودات را آفرید، پس آفرینش کامل گشت و به عبادت و اطاعت او پرداختند.

آفرینش آسمان و زمین

و خدا فضای باز و پستی و بلندی و فاصله های وسیع آسمانها را بدون اینکه بر چیزی تکیه کند، نظام بخشید و شکافهای آن را به هم آورد... در حالی که آسمان به صور دود و بخار بود... آفتاب را نشانه روشنی بخش روز و ماه را با نوری کم رنگ برای تاریکی شبها قرار داد و آن دو را در مسیر حرکت خویش به حرکت درآورد... پس هنگامی که هیجان آب در اطراف زمین فرو نشست و کوه های سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل کرد، چشمه های آب از فراز کوه ها بیرون آورد و آبها را در بیابانها و زمینهای هموار روان کرد و حرکت زمین را با صخره های عظیم و قله کوه های بلند نظم داد... و بین زمین و جو فاصله انداخت و وزش بادها را برای ساکنان آن آماده ساخت. تمام نیازمندیها و وسایل زندگی را برای اهل زمین استخراج و مهیا فرمود، آنگاه هیچ بلندی از بلندیهای زمین را که آب چشمه ها و نهرها به آن راه ندارد وانگذاشت، بلکه ابرهایی را آفرید تا قسمتهای مرده آن احیا شود و در آن گیاهان رنگارنگ برویند...

زیبایی های زمین

پس زمین به وسیله باغهای زیبا، همگان را به سرور و شادی دعوت کرد و با لباس نازکی که از گلبرگها بر خود پوشید، هر بیننده ای را به شگفتی واداشت و با زینت و زیوری که از گلوبند گلهای گوناگون، فخر کنان خود را آراست هر بیننده ای را به وجد آورد که فرآورده های نباتی را توشه و غذای انسان و حیوانات قرار داد...

هر ظاهری باطنی متناسب با خود دارد، آنچه ظاهرش پاکیزه، باطن آن نیز پاک و پاکیزه است و آنچه ظاهرش پلید، باطن آن نیز پلید است... آگاه باش، هر عملی رویشی دارد و هر روینده ای از آب بی نیاز نیست و آبها نیز گوناگون می باشند، پس هر درختی که آبیاری اش به اندازه و نیکو باشد، شاخ و برگش نیکو و میوه اش شیرین است و آنچه آبیاری اش پاکیزه نباشد، درختش عیب دار و میوه اش تلخ است

شگفتی آفرینش انواع پرندگان

خداوند پدیده های شگفتی از جانوران حرکت کننده و بی جان آفریده است و شواهد و نمونه هایی از لطافت صنعتگری و قدرت عظیم خویش به پا داشته، چندان که تمام اندیشه ها را به اعتراف واداشته و سر به فرمان او نهاده اند و در گوش ما بانگ براهین یکتایی او پیچیده است، آن گونه که پرندگان گوناگون را بیافرید...

شگفتی آفرینش انسان

مگر انسان همان نطفه و خون نیم بند نیست که خدا او را در تاریکیهای رحم و غلافهای تودرتو پدید آورد؟ تا به صورت جنین درآمد...

نشانه های خدا در طبیعت

پس بزرگ است خداوندی که تمام موجودات آسمان و زمین، خواه و ناخواه او را سجده می کنند و در برابر او با خضوع چهره بر خاک می نهند و از روی ترس و بیم، زمام اختیار خود را به او می سپارند. پرندگان رام فرمان اویند و از تعداد پرها و نفسهای پرندگان آگاه است، برخی را پرنده آبی و گروهی را پرنده خشکی آفرید و روزی آنها را مقدر فرمود و اقسام گوناگون آنها را می داند.

این کلاغ است و آن عقاب، این شترمرغ است و آن کبوتر، هر پرنده ای را با نام خاصی فرا خواند و روزی اش را فراهم کرد. خدایی که بارانهای پی درپی را فرستاد و سهم باران هر جایی را معین فرمود، زمینهای خشک را آبیاری کرد و گیاهان را پس از خشکسالی رویاند.

آنچه در چشم انداز نخست گزارش وار از کلام امام علی(علیه السلام) ارائه گردید، دیدگاه سراسر عرفان حضرت(علیه السلام) در مورد طبیعت گسترده بود که چنانچه این شالوده عرفانی در چشم انداز دوم به کار گرفته شد، نتیجه آن پیوند طبع آدمی با طبیعت و جلاناپذیری قواعد و قوانین آن است.

بیرون رفتن زنان بدتر از آن نیست که افراد غیرصالح را در میانشان آوری و اگر بتوانی به گونه ای زندگی کنی که غیر تو را نشناسد، چنین کن

روش هدایت

در آستانه جنگ بصره در سال 36 هجری، گروهی از اعراب، «کلیب جرمی» را جهت آگاهی از حقیقت و دانستن علل مبارزه امام(علیه السلام) با ناکثین به نمایندگی نزد حضرت علی(علیه السلام) فرستادند. امام(علیه السلام) به گونه ای با آن شخص صحبت فرمود که حقیقت را دریافت. آنگاه به او فرمود: بیعت کن.

وی گفت: من نماینده گروهی هستم و قبل از مراجعه به آنان به هیچ کاری اقدام نمی کنم. امام فرمود: اگر آنها تو را می فرستادند که محل ریزش باران را بیابی، سپس به سوی آنان باز می گشتی و از گیاه و سبزه و آب خبر می دادی، اگر مخالفت می کردند و به سرزمینهای خشک و بی آب روی می آوردند، تو چه می کردی؟ گفت: آنها را رها می کردم و به سوی آب و گیاه می رفتم، امام فرمود: پس دستت را برای بیعت کردن بگشای. مرد گفت: سوگند به خدا، به هنگام روشن شدن حق، توانایی مخالفت نداشتم و با امام بیعت کردم.

مبانی تفاوتهای ظاهری و باطنی

علت تفاوتهای میان مردم، گوناگونی سرشت آنان است، زیرا آدمیان در آغاز، ترکیبی از خاک شور و شیرین، سخت و نرم بودند، پس آنان به میزان نزدیک بودن خاکشان با هم نزدیک و به اندازه دوری آن از هم دور و متفاوتند. یکی زیباروی و کم خرد، دیگری بلند قامت و کم همت، یکی زشت روی و نیکوکار، دیگری کوتاه قامت و خوش فکر، یکی پاک سرشت و بداخلاق، دیگری خوش قلب و آشفته عقل و آن دیگر سخنوری دل آگاه است.

علم الهی

خداوند از اسرار پنهانی مردم و از نجوای آنان که آهسته سخن می گویند و از آنچه که در فکرها به واسطه گمان خطور می کند... آگاه است... و از اندرون لانه های تابستانی مورچگان و خانه های زمستانی حشرات... خدای سبحان از جایگاه پرورش میوه در درون پرده های شکوفه ها و از مخفیگاه غارهای حیوانات وحشی در دل کوهها و اعماق دره ها، از نهانگاه پشه ها بین ساقه ها و پوست درختان، از محل پیوستگی برگها به شاخسارها و از جایگاه نطفه ها در پشت پدران آگاه است. خدا از آنچه پدیده ابر را به وجود می آورد و به هم می پیوندد و از قطره های بارانی که از ابرهای متراکم می بارند و از آنچه گردبادها از روی زمین برمی دارند و بارانها با سیلاب آن را فرو می نشانند و نابود می کنند، از ریشه گیاهان زمین که میان انبوه شن و ماسه پنهان شده است، از لانه پرندگانی که در قله بلند کوه ها جای گرفته و از نغمه مرغان در آشیانه های تاریخ و... آگاهی دارد...

نظرات

ثبت نظر