زندگینامه آیت الله سید مهدی امام جمارانی

تولد وخاندان :

آیت الله سید مهدی امام جمارانی  در سال 1314 ه . ش در قریه جماران از توابع تهران ، در خانواده ای مذهبی و اهل علم متولد شد .پدر ایشان مرحوم آیت الله حاج سید حسن هاشمی علیا مشهور به امام جمارانی از بزرگان و روحانیان برجسته و با نفوذ در منطقه شمیران و از علمای متخلق به اخلاق  اسلامی و انسانی و مورد وثوق عموم مردم بودند که قریب چهل سال امامت مسجد جامع جماران و رسیدگی به امور مذهبی وتبلیغ و ارشاد مردم این محل را بر عهده داشتند.پیش از ایشان نیز پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله سید حسین امام جمارانی که از معاریف و متشخصین منطقه شمیران و از عالمان مورد توجه در دوره حیات خود بودند ،به همین امر اشتغال داشتند.به طور کلی چندین نسل از اجداد ایشان همگی در کسوت روحانیت و از علما و شخصیت های مورد احترام در شمیران وتهران بوده و به امر امامت جماعت در جماران اشتغال داشته اند. سیدمهدی امام جمارانی دارای دو برادر و پنج خواهر میباشد.برادربزرگتر ایشان مرحوم حجت الاسلام سید حسین هاشمی علیا امامت مساجدی در شمیران را برعهده داشت.وی در سال 1359 دارفانی را وداع گفت.

ازدواج و خانواده:

آیت الله امام جمارانی در سال 1348 با صبیه مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سید جعفر هشترودی از خاندان بزرگ و مشهور هشترودی تبریز ازدواج نمود.مراسم ازدواج ایشان با حضور دوستان و تقریبا تمامی اهالی جماران برگزار گردید. مقدمات برگزاری این جشن باشکوه تماما توسط مردم جماران و با مشارکت گسترده اهالی صورت پذیرفت که این خود نشانگر محبوبیت بسیار زیاد خاندان امام جمارانی در میان مردم منطقه داشت. ثمره این ازدواج دو پسر و دو دختر بود.فرزند ارشد وی حجت الاسلام والمسلمین سید حسن امام جمارانی هم اکنون امامت جماعت و مدیریت موقوفات جماران را بر عهده دارند.

تحصیلات و زمان ورود به حوزه و اساتید:

امام جمارانی دوران طفولیت را در همان محل جماران و تحت تعلیم و تربیت پدر بزرگوارش به فراگیری مقدمات دروس حوزوی و صرف و نحو زبان عربی گذراند . سپس با موافقت پدر و با اصرار خود در سن پانزده سالگی به همراه برادر بزرگتر عازم حوزه علمیه قم شد و در طی این دوران به گذراندن مدارج مختلف علمی همت گمارد .

وی در بدو ورود به حوزه قم درسال 1329 به توصیه والد گرامیشان تحت نظر و سرپرستی مرحوم سید محمد هندی از روحانیون معروف و وارسته آن زمان قرار میگیرند و تحت تربیت وهدایت ایشان دروس حوزوی را آغاز نمودند.در طول این ایام هزینه و حقوق ماهیانه ایشان از طرف  پدر بوسیله مرحوم هندی پرداخت می شد. وی دروس مقدماتی را نزد ایشان و بعضی اساتید آن زمان طی کرد و سپس ادبیات ومنطق واصول را از محضر اساتیدی چون میرزا محمدباقر اردستانی، مرحوم ستوده و صلواتی و حاج شیخ مصطفی اعتمادی که از اساتید مشهور اصول در آن دوره بودند فراگرفت و پس از آن "حاشیه" را در محضر ربانی تربتی گذراند . ایشان در سطوح عالی حوزه نیز از محضر بزرگانی چون حضرت آیت الله سلطانی طباطبایی وحضرت آیت الله میرزا باقرمرندی وحضرت آیت الله مشکینی بهره فراوان برد.

زمان آشنایی با مسائل سیاسی و شروع مبارزات:

ورود سیدمهدی امام جمارانی به قم مصادف با فعالیت گروه فدائیان اسلام تحت رهبری مرحوم نواب صفوی بود . وی نیز باتوجه به اقتضای سنی شیفته شجاعت و جسارت مرحوم نواب بود و تحت تاثیر فضای مبارزه با خفقان حاکم در جامعه آن زمان با فعالیت های مبارزاتی آشنا شد. . پس از رحلت آیت الله العظمی بروجردی و ظهور شخصیت منحصر به فرد حضرت امام خمینی ( ره ) او در زمره شاگردان و ارادتمندان ایشان قرار گرفت و مجذوب شخصیت شجاع و مبارز امام خمینی واقع گردید .

آشنایی ایشان با حضرت امام خمینی به ارتباط پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله سید حسن امام جمارانی  با حضرت امام خمینی (ره)هم مربوط میشود.وی نقل می کند:

" به واسطه دوستان مشترک حضرت امام ومرحوم پدرم یعنی مرحوم حاج سید احمد و مرحوم حاج سید محمد صادق لواسانی ،در برخی از جلسات تهران ملاقات هایی با حضورامام و برادران لواسانی داشتند . زمانی هم که حضرت امام به دلیل آب و هوای مناسب شمیران در ایام تابستان به امامزاده قاسم می آمدند  مرحوم پدرم به دیدار ایشان میرفتند ویکبار هم امام برای بازدید ایشان به منزل ما یعنی همین محلی که اکنون خانه خود حضرت امام هست تشریف آوردند.زمانی هم که حضرت امام در منزل حاجی روغنی در قیطریه در حصر خانگی بودند من به همراه مرحوم پدرم به دیدار ایشان رفتیم".

 با شروع مبارزات و دستگیری و تبعید حضرت امام خمینی ، شاگردان و دوست داران ایشان نیز به تناسب فعالیت مبارزاتی خود تحت مراقبت و تعقیب رژیم شاه قرار می گیرند و ایشان نیز که یکی از یاران نزدیک رهبری نهضت علیه حکومت شاهنشاهی بودند بارها به دلایل مختلف احضار و ممنوع المنبر می شوند .

در ماه رمضان سال 1343 و پس از تبعید حضرت امام خمینی و به منظور تبلیغ وآگاه ساختن مردم بنا به دعوت مرحوم حجت الاسلام سید کاظم قریشی از روحانیون مبارز خمین به نمایندگی از اهالی آن دیار که زادگاه حضرت امام خمینی(ره)بود به این شهر عزیمت می نمایند و به مدت یک ماه بعد از نماز ظهر و نماز عشاء در مسجد جامع شهر سخنرانی مینمایند. در روز بیست و یکم ماه مبارک با هجوم نیروهای شهربانی خمین به همراه مرحوم قریشی دستگیر و در محل شهربانی محبوس می شوند . همان روز مردم خمین به اتفاق علما و روحانیون شهر ، پس از آگاهی از دستگیری آنها با تعطیلی بازار و مغازه های شهر به سمت شهربانی شهر خمین هجوم برده و این اعتراض مردمی که با پرتاب سنگ به سمت ساختمان شهربانی همراه بود موجب گردید که مسئولان امنیتی به منظور جلوگیری از بروز تشنج بیشتر آقای امام جمارانی و مرحوم قریشی را در همان روز آزاد نمایند . اما در شب عید فطر با هجومی مجدد و مخفیانه به منزل مرحوم قریشی هر دو نفر را دستگیر و بلافاصله به اراک منتقل نموده و از آنجا نیز به تهران و به مدت یک ماه در زندان قزل قلعه محبوس و پس از آن در قرنطینه شهربانی به مدت 2 ماه زندانی می نمایند .

وی در ادامۀ فعالیت های مبارزاتی خود با تشکیل جلساتی در منطقه شمیران به همراه شخصیت هایی همچون آیت الله شهید مطهری ، آیت الله شهید بهشتی، آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله مفتح، آیت الله حاج شیخ مصطفی ملکی،آیت الله موسوی خويینی ها،حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری،حجت الاسلام والمسلمین کروبی،  شهید شاه آبادی، آیت الله مروارید، شهید محلاتی و.....به برنامه ریزی و مخالفت با دستگاه پهلوی پرداخت. این جلسات که در ابتدا به صورت نا منظم در منزل شخصیت های مبارز شمیران برگزار می گردید بعدها و با گسترش آن در سطح شخصیت های سیاسی تهران منجربه ایجاد جامعه روحانیت مبارز گردید.. با گسترش این جلسات روحانیون مبارز دیگری نیز در آن شرکت نموده و بدین سان هسته اولیه جامعه روحانیت مبارز تهران ایجاد شد. یکی از تصمیمات همین جلسات مخالفت با برگزاری جشنهای 2500 ساله بود .

جامعه روحانیت مبارز تهران متشکل از تعداد حدود چهل نفر از روحانیون خوش فکر و مورد توجه و وثوق مردم و مورد اعتماد و شاگرد حضرت امام خمینی بود و بسیاری از راهپیمایی ها و تظاهرات دوران مبارزه به ابتکار همین تشکل روحانی انجام می پذیرفت.همچنین در طول سال های تبعید حضرت امام این جامعه روحانیت بود که با برگزاری جلسات مختلف وهماهنگی میان سایر گروه های مردمی وفعالین مبارزه با حکومت،نسبت به زنده نگه داشتن یاد رهبری نهضت اقدام موثر مینمودند.مرحوم حجت الاسلام والمسلمین محلاتی،مرحوم حجت الاسلام لاهوتی وآیت الله مروارید از جمله افراد دیگر فعال در جامعه روحانیت مبارز بودند که در خیزش های مردمی در منطقه شمیرانات به همراه حجت الاسلام والمسلمین امام جمارانی  فعالیت های گسترده ای را رهبری و هدایت می نمودند. در باب نفوذ این تشکل روحانی و میزان اهمیت اعضای آن ذکر خاطره ای از ایشان خالی از لطف نیست. امام جمارانی نقل می کند:

"ماه رمضان سال 1355 برای شرکت در یکی از جلسات جامعه روحانیت که در منزل آقای مروارید برگزار میشد ، طبق قرار قبلی به همراه آقای کروبی به منزل ایشان می رفتیم.نزدیک منزل ایشان بودیم که متوجه وضع غیر عادی منطقه شدیم.رفت وآمد ها مشکوک بود.به خانه آقای مروارید که رسیدیم به آقایانی که آمده بودند گفتیم که اوضاع عادی نیست.بالاخره جلسه تشکیل شد و مباحثی که بنا بود مطرح شد.انتهای جلسه که آماده رفتن شدیم ناگهان نیروهای امنیتی به داخل منزل ریختند و همه افراد حاضر را دستگیر کردند.بعد از این حادثه  با آگاه شدن مردم، بازارها در شمیران وتهران تعطیل شد و مردم در مساجد برای اعتراض به دستگیری روحانیت مبارز که با شعار علیه حکومت همراه بوداجتماع کردند.ساواک برای جلوگیری از شکل گرفتن اعتراض های گسترده قبل از غروب آفتاب روز بعد همه ما را آزاد کرد تا با رفتن اشخاص به مساجد مردم معترض را آرام کند."

 بروز حوادث مختلف و سرعت و اهمیت آنها در طول سالهای مبارزه با حکومت طاغوت موجب فشار حکومت بر روحانیون ، وعاظ و گویندگان می شود و به همین منظور حاکمیت می کوشید تا از آگاه سازی مردم از این اتفاقات جلوگیری نموده و برای نیل به این هدف  از طریق ایجاد اختلاف در بین گروههای مذهبی (مانند مسائل شهید جاوید و حسینیه ارشاد) سعی در شکستن اتحاد نیروهای فعال سیاسی و مذهبی و  نهایتا جلوگیری از ارتباط مردم با فعالان مذهبی و روحانیان داشت که در این میان وجود جامعه روحانیت مبارز تهران و اعضای موثر و مستقل آن که مهمترین گروه مرجع و مورد وثوق مردم بود ، موجب خنثی شدن این توطئه ها می گردید و اعضای این گروه مذهبی و سیاسی که در حدود چهل نفراز نخبگان وروشنفکران روحانیت بودند نقش بسیار برجسته ای را در این زمینه بر عهده داشتند. صدور اعلامیه ها و اطلاعیه ها در حمایت از رهبری نهضت ودر مقاطع مختلف مبارزه  وآگاه سازی مبارزان و مردم کوچه وبازار از حوادث جاری از طریق این اعلامیه های جمعی و نامه های سرگشاده یکی از راه های اصلی مقابله با اهداف پلید حاکمیت بود که گاهی به صورت مشترک با امضای تعدادی از علما و فضلای قم و شهرهای مهم دیگر صادر میگردید. نمونه هایی از این اعلامیه ها را می توان در حوادث مختلف نهضت مانند تبعید حضرت امام (ره)،ممنوع المنبر نمودن مرحوم فلسفی و تعداد زیادی از خطبا و گویندگان،تبعید یاران حضرت امام(ره)به شهر های دوردست،اهانت به رهبری نهضت توسط نماینده مجلس شاه ونیز از طریق روزنامه ها،شهادت آیت الله مصطفی خمینی،حمایت از حرکت های مردمی و بروز اعتصابات،اربعین شهدای شهرهای قم،تبریز،یزد و تهران و.......مشاهده نمود. ایشان نیزکه همواره یکی از امضاء کنندگان این بیانیه های سیاسی و مذهبی بودند به طور ثابت تحت مراقبت شدید ساواک واقع گردیده در موارد متعدد به تناسب فعالیت به سازمان امنیت احضار و مورد بازجویی واقع می شوند.

 در طول سال های مبارزه منزل ایشان مرکز تجمع جمع زیادی از روحانیت مبارز و نیروهای فعال سیاسی و مذهبی و پناهگاهی برای طلاب و مبلغین مشهد وقم قرار داشت و همین امر موجب حساسیت مضاعف دستگاه ساواک بر ایشان می گردید.ایشان ارتباط ویژه ای با برخی از اعضای شاخص جامعه روحانیت در تهران داشتند. که این امر بیشتر به دلیل قرابت محلی و سکونت آنها در منطقه شمیرانات بود.از جمله این افراد می توان به مرحوم آیت الله حاج شیخ مصطفی ملکی در تجریش،مرحوم شهید شاه آبادی در رستم آباد،آیت الله موسوی خوئینی ها،حجت الاسلام والمسلمین کروبی  و حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری اشاره کرد.اکثر جلسات جامعه روحانیت نیز به دلیل حضور بسیاری از اعضای جامعه در این منطقه در منزل ایشان و افراد فوق الذکر برگزار میشد.

آیت الله امام جمارانی به دلیل اینکه همواره مورد مراجعه جوانان مبارز در مناطق مختلف تهران قرار داشت همواره نقش موثری در انتخاب و معرفی شخصیت های مبارز برای امامت جماعت در مساجد مختلف تهران داشت. از آن جمله می توان به دعوت ایشان از آیت الله موسوی خویینی ها برای امامت جماعت مسجد جوزستان،شهید شاه آبادی برای امامت مسجد رستم آباد ، آیت الله مصطفوی در نیاوران و حجت الاسلام مطلبی در مسجد ابوذرو.....اشاره نمود.

از دیگر فعالیت های آیت الله امام جمارانی در دوران مبارزه پیگیری مشکلات خانواده های زندانیان سیاسی و دوستان در تبعید بود. در این رابطه وی بارها به همراه دوستان خود نظیر آیت الله موسوی خویینی ها، حجت الاسلام و المسلمین معادیخواه ،آیت الله لاهوتی آیت الله مولایی ،مرحوم آیت الله انواری و شهید محلاتی به مناطق دورافتاده ای که محل تبعید بسیاری از مبارزان سیاسی بود سفر میکردند و جویای وضع آنان می شدند.از جمله شخصیت هایی که در این سفرها مورد بازدید قرار گرفتند آیت الله محمد یزدی در بندرلنگه ،آیت الله مشکینی در ماهان کرمان، آیت الله منتظری در طبس،آیت الله خامنه ای و حجت الاسلام والمسلمین حجتی کرمانی در ایرانشهر،آیت الله حاج شیخ حسن صانعی در مشکین شهر،آیت الله فاضل لنکرانی در یزد،آیت الله مهدوی کنی در بوکان ، آیت الله ربانی املشی در شهر بابک وآیت الله طاهری خرم آبادی را می توان نام برد.این سفرها همواره توسط ساواک با حساسیت زیادی تحت نظر قرار داشت.

 فعالیت های سیاسی پس از انقلاب:

امام جمارانی در مقاطعی حساس از دوران جمهوری اسلامی به دلیل عضویت خود در مجمع روحانیون مبارز و نیز نزدیکی و ارتباط با بیت حضرت امام و شیوه اعتدالی و فراجناحی خود همواره در متن و حاشیه بسیاری از تحولات آن بوده است .

همانگونه که در بالا اشاره شد با تاسیس جامعه روحانیت مبارز در سالهای مبارزه پیش از انقلاب و در بدو تاسیس آن ایشان نیز یکی از اعضای این تشکل مهم مبارزاتی میشوند . پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توسعه گروههای سیاسی به دلیل نزدیکی فکری با جریان خط امام خمینی به همراه چند تن دیگر از جمله حجج الاسلام کروبی و موسوی خوئینی ها با انشعاب از جامعه روحانیت مبارز و در پی تایید امام خمینی نسبت به تشکیل مجمع روحانیون مبارز تهران مبادرت ورزیدند .

نزدیکی ودوستی دیرینه با مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی و اعتماد خاص آن مرحوم به نظرات و دیدگاه های ایشان موجب گردیده بود تا در طول سال های قبل و پس از انقلاب همواره به عنوانی مشاوری در کنار بیت حضرت امام حضور داشته باشند.

  در سال 1376 با شروع فعالیت مجدد مجمع روحانیون مبارز پس از یک دوره نسبتاً طولانی، ایشان به همراه جمعی از همفکران خود در آن مجمع از کاندیداتوری سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری آن سال حمایت می کنند و با پیروزی وی فضای سیاسی نیز دستخوش تغیراتی می گردد .

خدمات مردمی:

آیت الله امام جمارانی درطول بیش از نیم قرن تلاش و فعالیت مداوم در محل جماران وامامت مسجد جامع جماران خدمات ارزنده وماندگاری داشته اند که از آن جمله میتوان به:

1. ساخت حسینیه حضرت امام  (شروع به ساخت 1355)که با ورود حضرت امام به جماران درسال 1359 در اختیار ایشان قرار گرفت.
2. ساخت مسجد قدیمی جماران در سال 1345.
3. ساخت حمام عمومی محل جماران در سال 1360.
4.  ساخت حسینیه شماره 2 جماران در سال 1364.
5.  ساخت و تأسیس موسسه یادگار امام(دبیرستان کار ودانش)1379 .
6.  تجدید بنای مسجد جامع جماران در سال 1388 .
7. مشارکت موقوفات ایشان در ساخت مجموعه پذیرایی عقیق.
8. ساخت مجموعه تهیه غذای ایران زمین از محل موقوفات تحت تولیت خود .
9. ایجاد کتابخانه جماران.
10. بازسازی و ترمیم حسینیۀ شمارۀ دو جماران در سال 1393.
11. احداث مجموعۀ عظیم پارکینگ طبقاتی آفتاب در بیست طبقه.
12. واگذاری زمین موقوفۀ ورزشگاه جماران به اجاره جهت احداث مجموعۀ ورزشی توسط شهرداری.

و..... اشاره نمود.

منش واخلاق مردمی و پرهیز ایشان از ورود به مسایل جناحی بیهوده وشیوه اعتدال گرایانه در طول دوران قبل و بعد از انقلاب موجب احترام ویژه و علاقه مسئولان و شخصیت ها نسبت به این روحانی وارسته گردیده و از این رو وی همواره با پشتیبانی از حقوق اهالی جماران نسبت به رفع مشکلات عمومی و رسیدگی به مسائل مبتلابه محل جماران مانند لغو مصوبه جماران که بر خلاف منافع اهالی به تصویب رسیده بود ونیز دعوت از شهرداری و تشویق مسئولان جهت توجه بیشتر به منطقۀ جماران کوشا بوده اند.

مسئولیت های پس از انقلاب اسلامی:

الف- کمیته انقلاب اسلامی :

با اوج گیری مبارزات مردمی تحت رهبری امام خمینی و نهایتاً پیروزی انقلاب اسلامی ایشان که یکی از مبارزان مهم تهران بودند با تشکیل کمیته های مردمی انقلاب اسلامی مسئولیت ریاست کمیته جماران را به عهده گرفته و به پاسداری از انقلاب نوپای اسلامی می پردازد . در این دوران  به منظور پیشبرد امور شمیران جلساتی مستمر را با مرحوم آیت الله ملکی وحجت الاسلام والمسلمین کروبی برگزار مینمایند.

در دوران ریاست بر کمیته جماران ایشان با فرا خواندن امناء محل تمام تلاش خود وهمراهانشان را صرف حراست از خانه ها واموال وابستگان رژیم گذشته و جلوگیری از غارت آنها مینمایند.یکی از دغدغه های ایشان در این دوران از مسئولیت با توجه به هیجانات برخی از انقلابیون  جلوگیری از ظهور برخی تندروی ها در برخورد با مردم بود و همواره تلاش می نمودند تا با به کار گیری نیروهای معتدل ومطمئن انقلابی ضمن پاسداری از دستاورد ها و آرمانهای انقلاب از برخورد خشن با افراد جلوگیری نموده با انجام کارهای فرهنگی ، تأثیرگذاری بیشتری در برخورد با مفاسد و مشکلات آن دوران داشته باشند.

• سازمان حج واوقاف:

سید مهدی امام جمارانی پس از رحلت پدر خود از سال ها قبل از انقلاب تولیت موقوفات جماران را بر عهده داشته که این ارتباط موجب شد تا در سال 1359 وزمانی که حضرت امام مقرر مینمایند نمایندگانی را برای نظارت در سازمان اوقاف منصوب نمایند وی و حجت الاسلام نظام زاده را  به عنوان نمایندگان خود در شورای مرکزی سازمان اوقاف منصوب می نمایند. در سال 1363 سازمان حج و زیارت که قبلا از سازمان اوقاف منتزع گردیده بود ، مجددا با این سازمان ادغام واز این رهگذر قانون تشکیلات  واختیارات سازمان که گامی مهم در جهت ارتقای این سازمان به شمار می رفت ، به تصویب می رسد و از آنجا که شرط قانونی ریاست سازمان اوقاف تفویض اختیارات رهبری در این سازمان به رییس آن بود ایشان در همان سال با معرفی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با تأیید و حکم حضرت امام به نمایندگی ایشان وریاست سازمان حج واوقاف وامور خیریه منصوب می شوند.

ورود ایشان به عرصه مدیریتی در سازمان اوقاف با توجه به تجارب قبلی موجب می شود تا نسبت به بازگشت مجدد اعتماد از دست رفته علما و روحانیون وافراد مذهبی به این سازمان همت گمارده وبرنامه هایی را بدین منظور به اجرا گذاشته که از جمله این اقدامات وسیاست ها می توان به :

- تأکید بر مصرف واقعی موقوفات بر طبق نظر واقف و مد نظر قرار دادن توصیه و دستور حضرت امام درباره موقوفات که "موقوفات باید به حالت وقفیت باقی و عمل به وقف شود".

- واگذاری موقوفات خاص به موقوف علیهم مذکور در متن وقفنامه ها.

- عدم دخالت در اداره موقوفات غیر متصرفی.

- عدم دخالت و حتی نظارت در برخی از موقوفات دارای متولیان شناخته شده وروحانیون خوشنام ومعتبر مانند موقوفه مسجد امام در تهران،موقوفه مسجد مجد،موقوفات مربوط به آیت الله مهدوی کنی،موقوفات مرحوم میرزا باقرآشتیانی،موقوفات مرحوم آیت الله سید هادی خسروشاهی ، عموم مدارس علوم حوزوی در تهران و....

- جلوگیری از دخالت سازمان اوقاف در اداره امور اکثر مساجد دارای رقبات وقفی .

- تشکیل کمیسیونی به منظوردقت بیشتر در اداره موقوفات وهمچنین رفع مشکلات شرعی آنها ونیز انعکاس مشکلات مبتلابه موقوفات به سازمان اوقاف وبالعکس با حضور علمایی خارج از سازمان نظیر مرحوم آیت الله عبدالمجید ایروانی،مرحوم آیت الله شیخ محمدرضا توسلی،آیت الله سید علی غیوری،آیت الله فیض گیلانی ،آیت الله انواری، حجت الاسلام والمسلمین محقق قمی و...

از دیگر کارهای مهم صورت گرفته در سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و در طول مدیریت ایشان از سال 1359 تا سال 1376 می توان به:

1 . تاسیس 12 دانشکده علوم قرانی در استانهای مختلف

2. تاسیس چاپخانه بزرگ قرآن  کریم و شرکت چاپ و انتشارات اسوه که در آن زمان وتا کنون بزرگترین مرکز چاپ قرآن در کشور است.

3.  تاسیس صندوق عمران موقوفات کشوردر سال 1364 

4. پایه گذاری و برگزاری مسابقات بین المللی قرآن کریم و همچنین برگزاری مسابقات سراسری قرآن کریم از سال 1359

5.  تاسیس مرکز ترجمه قران کریم به زبانهای خارجی

6. تأسیس مؤسسه عمران مساجد

7. ایجاد مؤسسات مختلف از جمله مؤسسه کاشی سنتی گوهرشاد،مؤسسه دامپروری سوران،شرکت آب اطهر فارس و ...اشاره نمود .

1. دعوت از قاریان برجسته مصری برای اولین بار جهت حضور در بخش داوری مسابقات بین المللی و قرائت در شهرهای مختلف.
2. اعزام مبلغین برجسته به نقاط محروم از سال 1359 در ماه های محرم ،صفر وماه مبارک رمضان و ایام مختلف سال.
3.  برگزاری اولین جشنواره قصه های قرآنی.
4.  برگزاری اولین همایش وقف و امور خیریه .
5.  چاپ و انتشار فصلنامه وزین "وقف،میراث جاویدان" اولین و تنها مجله تخصصی در حوزه وقف.
6.  انتشار مجله باران (کودکان).
7.  انتشار مجله احسان .
8.  پایه گذاری هفته ای با عنوان هفته وقف با هدف بزرگداشت این سنت حسنه. که در نتیجه آن بر اساس موافقت شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب روز 28 صفر هر سال به عنوان روز وقف ،این مناسبت در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.
9.  اجرای طرح شناسایی موقوفات که در نتیجه آن هر ساله املاک وقفی که به هر دلیلی ناشناخته باقی مانده یا از وقفیت خارج گردیده بود با ارزشی معادل حدود دویست میلیارد ریال در سال(به طور میانگین)به وقفیت بازگردانده شد.
10.  پایه گذاری و ایجاد مخزن وقفنامه های کشور وترمیم وقفنامه های قدیمی.
11. تصویب قوانین مهم در زمینه وقف از جمله:قانون ابطال اسناد فروش رقبات،آب واراضی موقوفه-قانون تفسیرمصوبه مورخ 25/ 5 /67 مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص حل مشکل اراضی بایر-قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و........
12.  بازخوانی و فهرست نویسی اسناد وقفنامه های سراسر کشور.
13.  راه اندازی سیستم نرم افزاری واتوماسیون در سازمان اوقاف از سال 1364 .
14.  بازسازی و ساخت بیش از 90 درصد ساختمان های اداری دراستان ها و شهرستان ها.
15.  ساخت مجموعه اداری عظیم سازمان در خیابان آزادی که اکنون محل سازمان حج و زیارت است.
16.  ارتقای سیستم اداری وساختار تشکیلاتی سازمان .
17. ارتقای کیفی خدمات ارائه شده به زائران خانه خدا

در طول مدت ریاست ایشان بر سازمان حج و اوقاف و امور خیریه هر ساله درایام حج در حدود 150 هزار زایر ایرانی به حج تمتع مشرف می شدند که این میزان تا سال 1366 وماجرای حج خونین ادامه یافت.

در سال 1370 با انتزاع سازمان حج از سازمان اوقاف ایشان استعفای خود را تقدیم نمود که با مخالفت رهبری مواجه گردید.پس از آن بار دیگر و در جریان اختلاف بر سر اداره موقوفات گوهرشاد از سمت خود استعفا کرد که مجددا با عدم موافقت رهبری به فعالیت در این سازمان بازگشتند.امام جمارانی نهایتا در سال 1376 و پس از روی کار آمدن جناب آقای خاتمی برای بار سوم استعفا نمود که با پذیرش آن از سوی مقام معظم رهبری ودر پی فراغت ازمسئولیت های اجرایی، به اداره موقوفات تحت تولیت خود همت گمارد . در پی استعفا ازسازمان اوقاف با درخواست وحکم جناب آقای سید محمد خاتمی ریاست جمهور وقت در دو دوره ریاست جمهوری ایشان به عنوان مشاور امور روحانیون ریاست جمهور منصوب  و در پاره ای موارد از طریق مشاورت با دولت ایشان همکاری می نمایند .

• مشاورت ریاست جمهوری:

ارتباط و علاقه مراجع و روحانیون و شیوه مدیریت ایشان در برخورد با اشخاص و مسایل مذهبی موجب گردید تا بلافاصله پس از کناره گیری وی از سازمان اوقاف و امورخیریه توسط حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی به عنوان یکی از مشاوران امورروحانیون ریاست جمهوری در سال 1376 منصوب گردند.در این مسیولیت نیز وی به همراه مرحوم آیت الله توسلی اقدامات و خدمات ویژه ای را به انجام رساندند.

واگذاری منزل خود به امام خمینی

با تشکیل دولت موقت ورفتن حضرت امام به شهر قم ،اداره کشور بر عهده دولت قرار می گیرد .در سال 59 پس از بروز ناراحتی قلبی امام خمینی ،ایشان به بیمارستان قلب تهران منتقل و مدت یک ماه ونیم در این بیمارستان تحت درمان قرار می گیرند.پس از بهبودی نسبی ایشان بر اساس ضرورت حضور امام در پایتخت برای نظارت بیشتر بر اوضاع انقلابی آن زمان وبنا بر توصیه پزشکان ایشان به منزلی در محله امامزاده قاسم شمیران که از نظرعدم آلودگی هوا برای ایشان مناسب تر از قم بود نقل مکان نموده وپس از مدتی با توجه به وضعیت نسبتا رفاهی محل سکونت خود به فرزندشان مأموریت میدهند تا مکانی ساده تر بی آلایه تر را ظرف مدت 48 ساعت پیدا نمایند و تهدید میکنند که در غیر این صورت به قم بر خواهند گشت.مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی نیز بلافاصله به دلیل آشنایی حجت الاسلام والمسلمین امام جمارانی با این منطقه به اتفاق ایشان به جستجوی مکانی برای این منظور می پردازند.در باره چگونگی انتخاب جماران برای سکونت امام عزیز،ایشان نقل می نمایند:

"امام، زمان کوتاهى در دربند ساکن بودند. آنجا را على رغم سادگى ‏اش، محلى مناسب براى زندگى خود نمى ‏دانستند. بارها این موضوع را تذکر دادند. آخرین بار نیز تهدید کردند و گفتند ظرف 48 ساعت اگر جاى مناسبى براى ما پیدا نشود، به قم مى ‏روم. مرحوم حاج احمد آقا رضوان‏ الله تعالى علیه نقل کرد، وقتى آقاى رسولى پرسید منزلى که شما مى‏ خواهید چه گونه باشد؟ امام فرمود: مثل منزل پدرتان در امامزاده قاسم. ما سه روز به دنبال منزلى متناسب با خواسته امام گشتیم و این طرف و آنطرف زدیم تا منزلى مناسب پیدا کنیم. روز سوم بعد از جستجوى زیاد خسته شدیم، مرحوم حاج احمد آقا نیز با ما بودند. موقع ظهر بود، گفتیم کمى استراحت کنیم؛ نهار بخوریم و مجددا به جستجوى ‏مان ادامه بدهیم تا محلى‏ مناسب پیدا نماییم.

موقع نهار یکى از دوستان آمد و نشست بر سر سفره و بعد که غذا تمام شد، بحث شد که به کجا برویم و چگونه منزلى پیدا کنیم که متناسب حال امام باشد. جناب آقاى موسوى خوئینى ‏ها هم در جمع ما بودند. پیشنهاد دادند که بهترین جا براى امام همین منزل شماست. ما همگى گفتیم که اینجا خیلى کوچک است، ایشان گفتند که از خانه‏ هاى همسایه مى ‏توان کمک گرفت. خانه ‏هاى همسایه هم زیاد مناسب نبودند. ولى مرحوم حاج احمد آقا گفتند من مى ‏روم دنبال خانم و از ایشان مى‏ خواهم که بیایند و اینجا را ببینند. سپس به امام بگوییم اگر امام راضى‏ شدند، تشریف بیاورند. بعد هم یکى دو روز از امام مهلت گرفتند تا آن را آماده کنند. بعد از آماده شدن منزل، حضرت امام تشریف آوردند. شب عجیبى بود و عرض کردم در عمرمان شبى مثل آن شب نداشتیم. جمعیت زیاد، اهل محل- زن و مرد- آمده بودند. وضع عجیب و شورانگیزى بود. در آن شب براى اولین بار شعار «صلى على محمد رهبر ما خوش آمد» را مى‏شنیدیم که از امام استقبال مى‏کردند و اشک شوق مى‏ریختند. یک ساعت بعد دیدیم که جنجالى شد، آقاى محلاتى رفتند بیرون و برگشتند و گفتند که اهالى جماران آمدند و مى‏خواهند با امام ملاقات کنند. مرحوم حاج احمد آقا پیشنهاد دادند که فردا این ملاقات صورت بگیرد. امام قبول نکردند و گفتند: همین امشب با آنها صحبت مى‏کنم. این بود که در اولین شب ورودشان به جماران براى اهالى محل سخنرانى کردند".